خشکی دهان

خشکی دهان، که به آن زروستومیا (Xerstomia) نیز گفته می‌شود، زمانی ایجاد می‌شود که غدد بزاقی در دهان بزاق کافی برای مرطوب نگه داشتن دهان تولید نمی‌کنند. خشکی دهان به تنهایی یک بیماری به حساب نمی‌آید و اغلب بدلیل افزایش سن، عوارض جانبی برخی داروها مانند: داروهای ضد حساسیت و یا ادرار آور یا پرتودرمانی برای سرطان پدیدار می‌شود. همچنین ممکن است اگر احساس تشنگی دارید یا نسبت به چیزی مضطرب هستید، به طور موقت خشکی دهان را تجربه کنید.

در برخی مواقع خشکی دهان برای افراد تنها فقط آزار دهنده می‌باشد. اما در برخی مواقع دیگر ممکن است روی سلامت عمومی فرد و همچنین سلامت دهان، دندان و لثه ها نیز تاثیر بگذارد. خشکی دهان همچنین می‌تواند بر میزان غذا خوردن افراد و میزان لذت بردن از آنچه می‌خورند نیز تأثیر بگذارد.

درمان خشکی دهان به علت آن بستگی دارد.

اگر از خشکی دهان رنج می‌برید توصیه می‌کنیم این مقاله از وب سایت دکتر مهرداد نقشینه را دنبال کنید.

علائم خشکی دهان

خشکی دهان بر اثر کاهش یا فقدان جریان بزاق اتفاق می‌افتد. ممکن است همراه با خشک شدن دهان علائم دیگری نیز ایجاد شود. این علائم عبارتند از:

1. تنفس دشوار
2. بوی بد دهان
3. اختلال در حس چشایی
4. زبان خشک یا شیاردار
5. خشکی چشم و پوست
6. پوسیدگی دندان
7. درد مفاصل
8. ممکن است نیازبه ادرار کردن زیاد داشته باشید.
9. گلودرد، خشکی گلو وگرفتگی صدا و درنتیجه ایجاد صدای خشن
10. بزاق غلیظ و رشته ای به نظر می‌رسد.
11. مشکلات پوشیدن دندان مصنوعی
12. جویدن، بلع کردن و صحبت کردن دشوار می‌شود.
13. خشکی یا احساس چسبندگی در دهان
14. خشکی دهان باعث چسبیدن رژ لب به دندان ها نیز می‌شود.

یکی از مزایای جریان بزاق در دهان این است که با شستن قند و ذرات غذا و همچنین خنثی کردن باکتری ها و کم ضرر کردن آنها از پوسیدگی دندان جلوگیری می‌کند. هنگامی که بزاق کافی نداشته باشید، ممکن است چشیدن، جویدن و قورت دادن غذا برای شما سخت تر شود. همچنین ممکن است در هضم غذا نیز دچار مشکل شوید.

دلایل خشکی دهان چیست؟

خشکی دهان به وضعیتی گفته می‌شود که در آن غدد بزاقی در دهان بزاق کافی برای مرطوب نگه داشتن دهان تولید نمی‌کنند. برخی اوقات ممکن است غدد بزاقی به دلایل زیر دچار اختلال شود و به درستی کار نکند. این دلایل عبارتنداز:

• کم آبی بدن

ننوشیدن کافی آب هم می‌تواند یکی از دلایل خشکی دهان باشد. خشکی دهان معمولا با احساس تشنگی همراه است. بدنبال کم آبی تعریق بیش از حد، تب، اسهال و استفراغ نیز اتفاق می‌افتد.

• داروها

صدها دارو، از جمله بسیاری از داروهایی که بدون نسخه در دسترس هستند، می‌توانند باعث خشکی دهان شوند. به هیچ عنوان از داروهای قانونی یا غیرقانونی که ممکن است در خیابان ها فروخته شوند استفاده نکنید.

مصرف داروی تجویز شده خود را بدون دریافت توصیه های پزشکی هرگز قطع نکنید. حتی اگر فکر می‌کنید ممکن است باعث علائم خشکی دهان شما شده باشد.

چه داروهایی باعث خشکی دهان می‌شوند؟

برخی از داروهایی که باعث خشکی دهان می‌شوند عبارتند از:

داروهای ضد اضطراب و داروهای ضد افسردگی .

آنتی کولینرژیک ها (داروهایی که برای درمان بیماری هایی مانند بی اختیاری ادرار ، مثانه بیش فعال و اختلال انسداد مزمن ریوی استفاده می‌شوند.)

آنتی هیستامین ها ، ضد احتقان ها، شل کننده های عضلانی  و برخی داروهای ضد درد.

داروهای خاص برای فشار خون بالا.

داروهای بیماری پارکینسون

استفاده از مت آمفتامین نیز می‌تواند باعث خشکی جدی دهان شود و به دندان ها نیز آسیب برساند. مصرف ماری جوانا نیز همچنین می‌تواند باعث خشکی دهان شود.

• افزایش سن

بسیاری از افراد مسن با افزایش سن علائم خشکی دهان را دارند. عوامل مختلفی مانند: ایجاد تغییرات خاص در نحوه پردازش دارو توسط بدن، تغذیه نامناسب و مشکلات طولانی مدت سلامتی می تواند باعث خشکی دهان در افراد سالمند شود.

• درمان سرطان

دارویی که برای درمان سرطان به نام شیمی درمانی بکار می‌رود، می‌تواند ماهیت بزاق و مقدار تولید شده آن را در دهان تغییر دهد. همچنین این ممکن است برای مدت زمان محدودی باشد، و پس از پایان درمان جریان معمولی بزاق دوباره ادامه یابد. پرتو درمانی سر و گردن نیز می‌تواند به غدد بزاقی آسیب برساند و تولید بزاق را تا حد زیادی کاهش دهد. این ممکن است برای مدت زمان محدودی باشد، یا بسته به دوز پرتو و ناحیه تحت درمان ممکن است دوام نیز داشته باشد.

• آسیب عصبی

همچنین ممکن است ضربه یا جراحی که باعث آسیب عصبی به ناحیه سر و گردن می‌شود، می‌تواند باعث ایجاد خشکی دهان نیز شود.

• سایر شرایط سلامتی

خشکی دهان می‌تواند به دلیل برخی بیماری ها نیز رخ دهد.

چه بیماری هایی باعث خشکی دهان می‌شوند؟

بیماری هایی از قبیل: دیابت، سکته مغزی، عفونت قارچی در دهان (برفک) یا بیماری آلزایمر می‌توانند باعث خشکی دهان شوند. همچنین ممکن است خشکی دهان به دلیل بیماری های خود ایمنی مانند سندرم شوگرن یا اچ آی وی (ایدز) نیز رخ دهد.

• خروپف و تنفس دهان

خروپف و تنفس با دهان باز نیز می‌تواند منجر به خشکی دهان شود.

• مصرف دخانیات و الکل

نوشیدن و مصرف بیش از حد الکل و سیگار کشیدن یا جویدن تنباکو نیز می‌توانند منجر به علائم خشکی دهان شوند.

خشکی دهان چه عوارضی دارد؟

نداشتن بزاق کافی در دهان و درنتیجه خشکی دهان می تواند منجر به عوارضی شود. در این قسمت از مقاله به عوارض خشکی دهان می‌پردازیم:

• زخم های دهان
• عفونت قارچی دهان که به نام برفک نیز شناخته می‌شود.
• افزایش پلاک، پوسیدگی دندان و بیماری لثه.
• تغذیه ضعیف به دلیل مشکل در جویدن و بلعیدن
• زخم یا ترک پوست در گوشه دهان یا ترک لب ها

راه های مرطوب کردن دهان به روش خانگی

راه های خانگی متفاوتی برای برگرداندن رطوبت دهان وجود دارد که از میان آنها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

1. استفاده از آدامس و آبنبات فاقد قند و حاوی زایلیتول
2. از طریق بینی نفس بکشید و در هوای محل خواب خود رطوبت (دستگاه بخار) اضافه کنید.
3. لب ها را مرطوب کنید (از بالم لب استفاده کنید) تا از خشکی و ترک آن ها جلوگیری کنید.
4. در طول روز مقدار زیادی آب بنوشید واز نوشیدنی های بدون شکر نیز استفاده کنید. همچنین می‌توانید قطعات یخ را نیز در دهانتان بمکید.
5. از نوشیدن زیاد الکل، کافئین(مانند: چای و قهوه) و یا نوشابه های گازدار خودداری کنید. همچنین از خوردن غذاهای اسیدی (مثل لیمو)، تند، شور یا شیرین پرهیز کنید.
6. دندان های خود را دو بار در روز مسواک بزنید و از دهان شویه های بدون الکل نیز استفاده کنید. اگر دهان خشکی دارید بیشتر در معرض پوسیدگی دندان هستید. بنابراین بهداشت دهان ودندان خود را بطور منظم رعایت کنید.
7. از سیگار کشیدن خودداری کنید.
8. در صورت استفاده از دندان مصنوعی، به هنگام خواب آن را دربیارید.
9. می‌توانید از گیاهانی مانند: زنجبیل، آلوئه ورا و… نیز برای درما ن خشکی دهان استفاده کنید.

خطر خشکی دهان در چه افرادی بیشتر است؟

افرادی که بیشتر در معرض خشکی دهان هستند شامل:

• افرادی که از داروهایی با عوارض جانبی خشکی دهان، زیاد مصرف می‌کنند.
• بیمارانی که تحت درمان سرطان هستند.
• آسیب عصبی در ناحیه سر و گردن داشته باشند.
• مبتلا به بیماری هایی مانند: دیابت، سکته مغزی، بیماری آلزایمر، سندرم شوگرن ویا اچ آی وی باشند.
• از محصولات تنباکو استفاده می‌کنند. همچنین از مواد مخدر خیابانی نیز استفاده می‌کنند.
• از الکل به مقدار زیادی مصرف می‌کنند.
• غذاهای شیرین یا اسیدی را در برنامه غذایی خود به مقدار زیادی دارند.

چه زمانی باید برای خشکی دهان به پزشک مراجعه کرد؟

اگر علائم خشکی دهان مانند آنچه که در قسمت های بالا گفته شد دارید و پس از چند هفته ازدرمان های خانگی، دهان شما هنوز خشک است و از بین نمی‌روند، در اسرع وقت با متخصص مراقبت های بهداشتی خود قرار ملاقات بگذارید. زیرا ممکن است در صورت درمان نشدن خشکی دهان عوارضی از قبیل زخم دهان و… ایجاد شود.

چگونه دندانپزشک می‌تواند تشخیص دهد که شما خشکی دهان دارید؟

در طول معاینه، دندانپزشک علائم خشکی دهان را بررسی می‌کند. به عنوان مثال، زبان و گونه های داخلی شما ممکن است خشک و بافتی به نظر برسد تا صاف، براق و مرطوب. برای اینکه ببیند چقدر بزاق تولید می‌کنید، دندانپزشک ممکن است با یک تکه گاز اطراف غدد بزاقی شما را بمالد. دندانپزشک همچنین به دنبال نشانه هایی از حفره ها و بیماری لثه نیز می‌باشد زیرا هر دو می‌توانند در نتیجه خشکی دهان رخ دهند.

چرا با وجود نوشیدن آب زیاد دهانم خشک است؟

اگر بعد از نوشیدن آب زیاد، دهان شما همچنان خشک است، ممکن است خشکی دهان داشته باشید. این بدان معناست که غدد بزاقی شما بزاق کافی تولید نمی‌کنند و دچار اختلال شده اند. بنابراین حتی زمانی که هیدراته می‌شوید، دهان شما همچنان خشک است. خشکی دهان ممکن است بی ضرر به نظر برسد. اما با گذشت زمان، می‌تواند دندان ها و لثه های شما را خراب کند و همچنین باعث عوارض دیگری نیز شود. در چنین وضعیتی فورا به مراکز بهداشتی-درمانی و یا به دندانپزشکی مراجعه کنید.

در این مقاله سعی کردیم تا شما را با دلایل خشکی دهان و عوارض آن آشنا سازیم. امیدواریم این مطالب برای شما مفید بوده باشد. اگر سوالی از ما دارید لطفا در قسمت کامنت ها برایمان ارسال کنید. از همراهی شما متشکریم.